روش مصرف داروها

روش صحیح مصرف دارو

 تنها کاری که بیمار باید انجام دهد این است که دقیقا مطابق با توصیه پزشک و داروساز، دارو را مصرف کند، یعنی اولا در هر بار مصرف،‌ مقدار داروی تجویز شده را به طور کامل مصرف نماید و ثانیاً طول درمان توصیه شده را به پایان برساند. از قطره چشمی، گوش یا بینی که مدتی بی استفاده مانده است مجدداً استفاده نکنید چرا که خود دارو می‌تواند محیط مساعدی جهت تجمع عوامل میکروبی باشد که در نتیجه ضرر آن بیش از خاصیت آن خواهد بود. داروهای مایع را قبل از مصرف تکان دهید زیرا بعضی از داروهای مایع در اثر ماندن، دو لایه یا چند لایه می‌شوند و مواد مؤثر داروها در بعضی لایه ها کم و در بعضی لایه ها زیاد است.

ذکر این نکته بسیار مهم است که کودک، بیمار بزرگسال کوچک شده نیست، به عبارت دیگر هر داروی مربوط به بزرگسال را نمی توان با کم کردن میزان مصرف (دوز) آن به کودکان بخورانید. همواره این احتمال وجود دارد که داروها در کنار اثرات مثبت و درمانی، عوارض جانبی، واکنش های حساسیتی و تداخل با غذاها، نوشیدنی ها و یا سایر داروها را ایجاد کنند. برای راحت تر شدن کار، بعضی داروها را می‌توانید با آب یا شیر رقیق کنید و به کودک بخورانید که البته در این مورد حتما با دکتر داروساز داروخانه مشورت کنید. اگر شیشه شربت را در یخچال نگهداری کنید ممکن است شکرک بزند، اما در صورت گرم کردن (نه جوشاندن) مجدداً قابل استفاده است.

در مصرف داروهای مایع به ویژه آنتی بیوتیک و داروهای ضدصرع تا حد امکان از قاشق های مخصوص همان دارو استفاده نمائید. داروهای نیمه خورده و داروهائی که مقداری از آنها مصرف شده است، قابل نگهداری نیستند و باید دور ریخته شوند. دارو چه با نسخه پزشک تجویز شود، چه بدون نسخه پزشک قابل دریافت از داروخانه باشد، هرگز بی خطر نیست. مقدار دارویی که بیمار باید مصرف کنید توسط پزشک محاسبه و در نسخه قید می‌شود. کودکان معمولا نسبت به مصرف دارو مقاومت نشان می‌دهند. چرا که قاشق های معمولی آشپزخانه به اندازه کافی دقیق نیست.

راه ها و روش های مختلف مصرف و استعمال دارو

راه زیر زبانی: محاسن: نداشتن مشکل متابولیسم گذر اول – سهولت مصرف و داشتن اثر بخشی سریع معایب: بروز سریع عوارض – دوام اثر کوتاه – نامناسب در شرایط تهوع – محدود بودن ترکیبات دارویی راه مقعدی: محاسن: سرعت اثر تقریبا مشابه تزریق عضلانی-تاثیر پذیری کمتر از متابولیسم گذر اول روش مناسب مصرف دارو در شرایط تهوع معایب: مشکل بودن روش مصرف – محدود بودن ترکیبات دارویی مصرف از راه غیر گوارشی: تزریق عضلانی: محاسن: امکان داشتن اثر سریع و دوام طولانی-مناسب در شرایط تهوع و اسهال معایب: مشکلات هر تزریق تزریق وریدی: محاسن: سریع ترین اثر در تزریق یکجا – دقیق ترین دوز مصرف در تزریق قطره ای یا انفوزیون معایب: بروز سریع عوارض – مشکل بودن رفع عوارض نسبت به راه های دیگر مثال: تزریق نجات بخش اپی نفرین در اسپاسم برونش ناشی از شوک پنی سیلین تزریق زیر جلدی: محاسن: امکان مصرف دوز های کم دارو معایب: تاثیر پذیری شدید از گردش خون محیطی مثال: انسولین موضعی با هدف سیستمیک: محاسن: قابل مصرف در شرایطی که استفاده از راه های دیگر امکان پذیر نیست.

معایب: مشکل بودن ساخت مثال: ورقه پوستی – دیکلوفناک – افشانه بینی کلسی تونین موضعی: محاسن: کسب پاسخ سریع در اختلالات موضعی نسبت به مصرف داروهای سیستمیک معایب: محدودیت مصرف مثال: قطره بینی – گوشی و چشمی بتامتازون – محلول و کرم واژینال کلیندامایسین استشاقی: محاسن: کسب پاسخ سریع(مثلا در تنگی نفس -هوشبری) وسعت زیاد جذب معایب: امکان بروز اثر سیستمیک مثال: افشانه سالبوتامول برای رفع حالت تنگی نفس این مطلب توسط جناب آقای دکتر نیما ترابی گلسفید تهیه و بصورت اختصاصی برای مجله پزشکی دکتر سلام ارسال شده است. طریقه های مصرف دارو به چند روش تقسیم بندی شده اند که عبارتند از: مصرف به صورت خوراکی، راه مقعدی، مصرف از راه غیر گوارشی، تزریق عضلانی، تزریق وریدی (رگ)ٰ، تزریق زیر جلدی، موضعی با هدف سیستمیک، موضعی و استنشاقی.

راه خوراکی: محاسن: راحتی مصرف ارزان بودن داشتن اشکال دارویی متنوع- وسعت خوب جذب معاب: تحریک معده – برگشت به مری – تجزیه در مسیر گوارشی – تاثیر شرایط موجود. در این بخش در مورد راه ها و روش های مختلف که برای مصرف و یا استعمال دارو وجود دارد می پردازیم.

منبع